Podgorica, 12. april 2017. (NVO MANS) – Predloženim Zakonom o planiranju i izgradnji uvodi se apsolutna centralizacija donošenja odluka i kontrole u oblasti uređenja prostora i širom otvaraju vrata za korupciju.
Urbanizam kao oblast koja je u slučaju Crne Gore u dokumentima Evropske komisije već ocenjena kao veoma osetljiva na korupciju, sada će biti prepuštena na upravljanje još užem krugu donosioca odluka, a broj adresa koje će biti potrebno korumpirati će se značajno smanjiti, ukazuje NVO MANS.
Naime, predloženim zakonom Vlada Crne Gore u potpunosti na sebe preuzima ingerencije za planiranje i uređenje prostora, što je u koliziji sa Ustavom Crne Gore jer se ukidaju nadležnosti Opština u pogledu planiranja prostora. Ovakvo rešenje je u suprotnosti i sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi jer se time sužavaju već priznata prava lokalnoj samoupravi, navodi MANS u saopštenju.
Osim toga, predloženi zakon je u suprotnosti i sa Zakonom o lokalnoj samoupravi i Zakonom o Glavnom gradu i Zakonom o Prijestonici u kojima su jasno definisane nadležnosti organa lokalne samouprave u oblasti planiranja prostora.
Na taj način se ukidaju dosadašnja lokalna planska dokumenta poput prostornog plana opštine, detaljnog urbanističkog plana, studije lokacije i urbanističkog projekta, a uvode takozvani planovi generalne regulacije za severnu, centralnu i južnu regiju Crne Gore.
MANS ukazuje da nova planska dokumenta koja predlaže Vlada, nemaju kapacitet da sagledaju sve ono što su interesi lokalnih uprava i zajednica, ali svakako mogu biti plodno tlo za korupciju i planiranje prostora u skladu sa potrebama i interesima individualnih investitora.
MANS navodi da je apsolutno jasna intencija nove Vlade da novim zakonom u potpunosti isključi iz procesa odlučivanja lokalne samouprave, jer su upravo one bile jedina prepreka za ostvarivanje onoga što je „strateškim investitorima“ obećano na državnom nivou.
Kada se govori o konkretnim projektima, smatra MANS, Vlada će sada moći nezavisno od opština da odlučuje šta će desiti sa lokacijama kao što su Ulcinjska solana i Valdanos, Kraljičina plaža između Bara i Budve, Plavi Horizonti, Mamula, ostrvo Sveti Marko, ali i brojne lokacije u centralnoj i severnoj regiji zemlje gdje „strateški investitori“ i ostali privilegovani imaju zemljište koje čeka na valorizaciju.
Nažalost, ako se Zakon usvoji u ovom obliku, opštinska administracija i građani će postati samo nemoćni posmatrači urbanističke stihije koja će nesumnjivo nastupiti kada ovakva Vlada u potpunosti prostorno planiranje preuzme na sebe.
Sam zakon sadrži brojna problematična rešenja, a ono koje je možda i najvidljivije jeste da se njime ukuda obaveza investitora da pre početka gradnje pribavi građevinsku dozvolu, odnosno da nakon završetka zatraži upotrebnu dozvolu.
Sistem koji sada predlaže Vlada, a po kojem je umesto dozvole dovoljno priložiti prijavu gradnje uz njenu kontrolu od strane inspekcije, je u potpunosti neodrživ i gotovo je neverovatno da se uopšte razmatra imajući u vidu postojeće kapacitete nadležnih inspekcija, tvrdi MANS.
Trenutni broj inspektora koji jedva prelazi desetak kada se računaju sve inspekcije vezane za prostorno planiranje i izgradnju objekata je apsolutno nedovoljan za kontrolu i jednog prigradskog naselja, a ne cele teritorije Crne Gore
MANS je uveren da način na koji su definisana pojedina rešenja u zakonu ne ostavljaju prostor za sumnju da je dokument rađen povodeći se pre svega privatnim, a ne javnim interesom.
Važna pitanja kao što je upravljanje resursima nije nešto što se može planirati u policijskom maniru kakav krasi novog premijera, a naročito ne bez učešća javnosti pakovati u kabinetima Vlade Duška Markovića.
Zakon u ovom obliku mora biti povučen iz procedure jer bi njegovo usvajanje dovelo do ozbiljnih, ne popravljivih posledica u sistemu prostornog planiranja i izgradnje objekata.
