Priština, 10. decembar 2020. – Organizacija civilnog društva Evropa Nostra, objavila je listu 12 najugroženijih objekata kulturnog nasleđa za 2021. godinu, među kojima je i Manastir Visoki Dečani na Kosovu i Metohiji.
Evropa Nostra, koja se bavi zaštitom kulture i prirode, objavila je na svojoj internet stranici da je manastir Dečani iz 14 veka, iako od 1999. godine pod neprekidnom zaštitom mirovnih trupa KFOR-a pod vođstvom NATO-a, bio meta četiri napada minobacačkim granatama od strane lokalnih ekstremista tokom perioda od 1999. do 2007. godine, kao i pokušaja terorističkog napada tzv.ID 2016. godine.
Istovremeno, dodaje se, manastir sa posebnom zaštitnom zonom suočava se sa ozbiljnim pretnjama po životnu sredinu, jer lokalni opštinski prostorni plan nije u skladu sa strogim pravilima zaštite UNESCO-ve svetske baštine ili srodnim nacionalnim zakonima i propisima.
Takođe, organizacija navodi i da stalno postoji rizik od izgradnje neodgovarajućih urbanih objekata u blizini manastira, kao i opasnost od eksproprijacije zemljišta koje pripada manastiru Dečani, a naročito je opasan plan da pored kapija manastira prolazi glavni međunarodni autoput.
Organizacija navodi da je ovaj najugledniji spomenik svog doba urađen u srpsko-vizantijskom i romaničko-gotičckom stilu, kao i da je neprekidno naseljen skoro sedam vekova.
Savetodavni odbor sedam najugroženijih programa primetio je da je manastir Dečani jedini spomenik u Evropi pod tako snayynom vojnom zaštitom u kontinuitetu od 20 godina, a da predstavlja spomenik od ogromnog istorijskog i kulturnog značaja za Evropu i svet, što potvrđuje i njegov status svetske baštine.
„Za žaljenje je što su danas manastir Dečani sa svojim kulturnim i prirodnim nasleđem i monaškom zajednicom postali taoci nerešenog statusa Kosova. Stoga je hitno i imperativno potrebno obezbediti puno poštovanje vladavine zakona i posvetiti jaču pažnju odgovarajućoj zaštiti ovog mesta svetske baštine u okviru tekućih razgovora o normalizaciji odnosa između Beograda i Prištine“, navodi se u obrazloženju.
Kako navode to je funkcionalan manastir sa dnevnim liturgijskim službama i aktivnom monaškom zajednicom koju čini 25 monaha koji se brinu o svakodnevnom održavanju manastira sa okolinom, čuvaju nematerijalno nasleđe monaškog života i redovno dočekuju hodočasnike i turiste.
Manastir se, zajedno sa još tri srpska pravoslavna hrišćanska manastira i crkve na Kosovu – Gračanicom, Pećkom patrijaršijom i Crkvom Bogorodicom Ljeviome u Prizrenu od 2006. godine nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine.
