Beograd, 1. mart 2019. – Biro za društvena istraživanja (BIRODI) predstavio je, u beogradskom Medija centru, nalaze monitoringa o izveštavanju medija u Srbiji o akterima iz Evropske unije, SAD i Rusije.
BIRODI je u periodu od 1. avgusta do 31. decembra 2018. godine sproveo prvu fazu monitoringa centralnih informativnih emisija na televizijskim stanicama koje imaju nacionalnu frekvenciju i kablovskoj televiziji N1.
Tokom ovog perioda analizirano je 5.089 priloga, odnosno 198 sati informativnog programa u centralnim informativnim emisijama na RTS, Pink, Happy, Prva, O2 i N1.
Predmet monitoringa su bili televizijski prilozi u kojima se pominju akteri iz Evropske unije, SAD i Rusije, navode iz BIRODI-a. Tokom monitoringa ova organizacija je merila dve dimenzije i to: postupanje novinara tokom priloga i postupanje aktera tokom priloga.
Glavni nalazi, ovako urađenog monitoringa, govore da je od ukupno 5.089 priloga najveći broj bio u dnevnicima na TV Pink (19,5%), RTS (18,5%) i TV Happy (18,3%).
Vremenski gledano, kažu iz BIRODI-ja, TV Pink (55:07:15) i Happy (48:31:11) emitovale su priloge čija je dužina polovina ukupno posmatranog vremena. Na trećem mestu je RTS (30:25:55).
U pogledu zastupljenosti aktera koji su bili praćeni u najvećem broju slučajeva akteri su samo pomenuti.
Prilozi u kojima su se pominjali EU i Srbija su trajali 13:50:58, što je skoro duplo više od vremena trajanja priloga u kojima se pominju samo Rusija i Srbija (6:28:53) ili SAD i Srbija (6:26:12).
Prilozi u kojima je SAD bila dominantan akter su ukupno trajali 12:13:37, skoro duplo više od vremena od priloga u kojima je EU bila dominantan akter (6:56:15), dok je u slučaju Rusije to bilo 5:01:28.
Posmatrano po praćenim televizijama SAD su, kao dominantan akter, najviše prisutne na N1 i 02, dok su prilozi u kojima su dominantni akteri bili EU i Srbija najzastupljeniji na RTS.
Najveći broj priloga su bili informativnog karaktera.
Od navedenog zaključka izdvajaju se TV N1 (14% analiziranih priloga) i TV Prva (7% analiziranih priloga) u kojima je prisutno analiziranje. U devet priloga na TV Pink smo konstatovali vređanje i etiketiranje koje su činili novinari ove medijske kuće, odnosno 12 u kojima su agitovali i promovisali nekog od aktera, najčešće vlast.
U polovini posmatranih priloga povod su bili događaji u organizaciji vlasti (52,5%), dok nešto manje od ¼ priloga su medijske incijative, a tek svaki šesti prilog se bavi događajima koji su društvenog karaktera.
Kod svih posmatranih medija dominira neutralno izveštavanje, jer više od 70% priloga je neutralno konotirano.
Posmatrano po televizijama, više do ostalih posmatranih aktera Rusija je na TV Pinku i TV Happy pozitivnije predstavljena nego na drugim televizijama sa oko ¼ pozitivnih priloga, što je duplo više od pozitivnog tona EU i SAD.
Tematska struktura analiziranih priloga govori o dominaciji teme i toponima Kosova, bilo da je vezano za proces pregovaranja i rešenja, ili za sam život na Kosovu.
Pored takozvanih kosovskih tema, pokazuju nalazi istraživanja, dominiraju teme o odnosima Srbije sa SAD i Rusijom, kao i vesti iz SAD i Rusije.
Teme koje se odnose na proces evropskih integracija Srbije su marginalizovane i sporedne, čemu govori nalaz da nisu među prvih deset najzastupljenijih.
Od nemedijskih izvora najviše su zastupljeni stavovi javnih funkcionera, državnih institucija i činjenični podaci o događajima u organizaciji vlasti.
BIRODI je saopštio da je Aleksandar Vučić najzastupljeniji akter sa 981 priloga u kojima se pojavio.
Na drugom mestu je Donald Tramp sa 521 priloga, dok je Vladimir Putin bio u 373 priloga. Među akterima koji su više od ostalih pomenuti su: predstavnici SAD (369), Hašim Tači (340), ostali strani funkcioneri (312).
Predstavnici EU su marginalno zastupljeni. Tako je više od ostalih bila prisutna Frederika Mogereni (206), Johanes Han (166).
Kada je u pitanju ton predstavljanja, Rusija je značajnije pozitivno predstavljena na TV Pinku (25,8%) i TV Happy (25,3%), dok je SAD negativnije predstavljena na TV Pink (13,5%) i Happy (10,6%).
Trend pozitivnijeg odnosa prema Rusiji nego prema SAD i EU prisutan je kod predsednika Aleksandra Vučića i ministra spoljnih poslova Ivice Dačića, dok predstavnici opozicije nisu u prilici da u većem obimu iznesu svoj stav o EU, SAD i Rusiji na posmatranim televizijama.
Nastavlja se trend biltenskog, plitkog, neanalitičkog izveštavanja u kojem je ključni akter predsednik Srbije, zaključuje BIRODI rezultate monitoringa.
Izostaje analitički karakter priloga, čemu bi doprinelo postojanje dopisničke/saradničke mreže koja bi bila na adekvatnom nivou.
Zapitkivanje i analiziranje je nešto više prisutno u prilozima u kojima nema Srbije kao teme, odnosno tema nije odnos Srbije sa SAD i Rusija. Za razliku od navedenog u prilozima u kojima je tema EU, SAD te odnosi EU i Srbije prisutna je analitičnost i zapitkivanje od strane novinara.
BIRODI ukazuje da izostaju prilozi koji se bave društvenim životom u SAD, EU i Rusiji. Ovo je posebno važno naglasiti, jer Srbija je država sa vrlo obimnom dijasporom o čijem životu se ne može čuti u centralnim informativnim dnevnicima
Kada je reč o evropskim integracijama, BIRODI zaključuje da je ovaj proces medijski marginalizovan nerešenim pitanjem odnosa Kosova i Srbije.
BIRODI navodi da je diverzitet aktera nizak i vezan je za izvršnu vlasti oličenu u Vučiću, Putinu i Trampu koji su glavni protagonisti analiziranih priloga.
Posmatrajući zastupljenost i ton izveštavanja, BIRODI zaključuje da analizirane televizije više izveštavaju o EU i SAD od Rusije, ali da je Rusije pozitivnije predstavljena, odnosno novinari u Srbiji pristupaju sa manje analitičnosti i želje da sagledaju sve strane stanja u Rusiji i srpsko-ruskih odnosa.
